Door: Ingrid Roets – Leefstijlcoach

In een wereld waarin ondernemers worden geprezen om hun doorzettingsvermogen, lange werkdagen en allesoverheersende betrokkenheid, blijft één cruciale pijler onderbelicht: hun gezondheid. Het lijkt alsof fysieke en mentale vitaliteit moet wijken voor deadlines, groeiambities en continue beschikbaarheid. Toch is het tijd om deze overtuiging te herzien. Als ondernemer ben je immers niet alleen het brein achter je bedrijf, maar ook het kloppend hart ervan. En een hart dat overbelast is, pompt minder effectief, slibt dicht en dit kan fatale gevolgen hebben.

De noodzaak: waarom gezondheid geen luxe is, maar een harde vereiste

Hoewel zelfstandig ondernemers minder vaak burn-outklachten rapporteren dan werknemers, is het risico op mentale overbelasting niet te onderschatten. De volgende cijfers benadrukken het belang van een gezonde leefstijl voor ondernemers. Volgens onderzoek van TNO (2023) ervaart ruim 18% van de zelfstandig ondernemers ernstige stressklachten, terwijl het landelijk gemiddelde onder werknemers op 14% ligt. Van de jonge ondernemers tussen de 18 en 34 jaar rapporteert maar liefst 62% burn-out gerelateerde klachten als voortdurende vermoeidheid, lichamelijke pijn en slaapproblemen. Daarnaast blijkt uit cijfers van het CBS dat zelfstandigen bijna twee keer zo vaak doorwerken bij gezondheidsklachten in vergelijking met werknemers in loondienst. Maar misschien nog alarmerender: langdurige stress leidt niet alleen tot burn-outklachten, maar verhoogt ook het risico op hart- en vaatziekten met maar liefst 40%. Deze cijfers maken duidelijk: gezondheid is geen bijzaak, maar een strategische randvoorwaarde voor het voortbestaan van je onderneming.

De realiteit van het ondernemersbestaan

De rollercoaster van het dagelijkse leven biedt ondernemers geen ‘uit-knop’. Juist deze ratrace, de verantwoordelijkheid voor de medewerkers en hun gezinnen, de business met budgets, te behalen targets, investeringen en winstgevendheid van het bedrijf hangen altijd als een zwaard van Damocles boven het hoofd van de ondernemer en maakt dat hij/zij altijd ‘aan’ staat. Deze stress wordt chronische stress wanneer er geen ontspanningsmomenten zijn. De verleiding is dan groot om ontspanning te zoeken in een quick fix met externe middelen zoals antidepressiva, roken, over eten, alcohol of zelfs drugs.

Het klinkt mooi om te zeggen dat je prioriteit moet geven aan je gezondheid, maar in de praktijk blijkt dat lastig. Vooral in tijden van groei of juist economische recessie of personeelstekorten voelt het voor veel ondernemers alsof ze geen andere keuze hebben dan zichzelf weg te cijferen. Een andere valkuil is dat adviezen over vitaliteit vaak klinken als eenvoudige idealistische wellness-slogans: ‘Eet gezond, beweeg dagelijks, neem je rust.’ Het klinkt makkelijk, maar hoe doe je dat in een 60-urige werkweek met veel verantwoordelijkheid? Het risico is dat ondernemers zich schuldig gaan voelen over hun eigen ongezonde gewoontes, waardoor stress juist toeneemt en ze in een negatieve spiraal terechtkomen.

Investeren in zelfzorg

Het bedrijf heeft een CEO nodig. Wat als deze zelf ziek wordt? Dit zou voor een ondernemer de meest belangrijke reden moeten zijn om goed voor zichzelf te zorgen. Wanneer je als ondernemer investeert in het versterken van persoonlijke kernwaarden als gezonde voeding, beweging, rust en ontspanning geef je al een krachtig signaal af aan je team. Je laat zien dat welzijn geen zwaktebod is, maar een voorwaarde voor krachtig presteren.

Focus op oplossingen

Een oplossingsgerichte coachingsbenadering richt zich op het versterken van wat al werkt. De kern: “Doe niet meer wat niet werkt; doe meer van wat wél werkt.”

Deze positieve aanpak is voor een ondernemer aantrekkelijk. De nadruk ligt op vooruitgang en kleine verbeteringen, wat goed aansluit bij de niet-lullen-maar-poetsen mentaliteit van veel ondernemers. Het moedigt aan om stap voor stap werkbare oplossingen te vinden voor meer vitaliteit. Met antwoorden op vragen als: ‘wat werkt voor jou, wat is er wél mogelijk, stel realistische haalbare doelen’, kan een ondernemer kleine stapjes zetten naar een gezondere leefstijl.

Gezondheid als persoonlijke verantwoordelijkheid?

Er schuilt echter ook een risico in het neerleggen van de volledige verantwoordelijkheid voor gezondheid bij de ondernemer zelf. Niet iedereen heeft dezelfde fysieke of mentale uitgangspositie of toegang tot ondersteuning. Niet iedereen heeft de luxe of het besef om de juiste keuzes te maken die op lange termijn effect behouden. De vraag is dus ook: in hoeverre kunnen én moeten ondernemers dit allemaal alleen doen? Hier ligt een taak voor de leefstijlcoach!

Gezondheid verdient de hoofdrol, geen bijrol

Als ondernemer ben je dus ook de CEO van je eigen lijf. Je gezondheid bepaalt niet alleen jouw eigen welzijn, maar ook de koers en continuïteit van je bedrijf. Het is tijd om eerlijk tegen jezelf te zijn: herken en erken je stress, onderzoek deze, accepteer wat je niet kunt veranderen, stel grenzen en zeg vaker nee. Zoek ontspanning en reflecteer op je veranderend gedrag. Wat werkt wél en wat werkt niet voor jou. Cijfer je mentale en fysieke gezondheid niet weg in het belang van het bedrijf, maar geef deze juist extra liefde en aandacht. Ben lief voor jezelf, er is altijd een goed, beter, best! Dit is geen luxe, maar een noodzaak. Een kleine gedragsverandering maakt een groot verschil. Want één ding is zeker: zonder jou is er geen onderneming. En dus is jouw gezondheid misschien wel de belangrijkste businessstrategie van allemaal!